416. No trochę prywaty, ostrzegam długie i trzeba czytać uważnie... ;-D
Składnikami
kamieni nerkowych u mnie są – Jednowodny szczawian
wapnia (wewelit 65%.) i Apatyt
węglanowy, dwuwodny ortofosforan
dwuwapniowy (bruszyt 35%)
Główną przyczyną kamicy nerkowej, oprócz predyspozycji
genetycznej jest jedzenie dużych ilości białka zwierzęcego i produktów
przetworzonych. Na rozwój choroby wpływają też niedobory odporności i
zaburzenia gruczołów regulujących gospodarkę wapniową. Cukier i oczyszczone
produkty węglowodanowe powodują wyrzut insuliny która nasila wydalanie wapnia z
moczem. Kiedy organizm otrzymuje mało płynów, mocz się zagęszcza i w drogach
moczowych wytrącają się złogi soli.
W
przypadku każdej kamicy, ważnym elementem leczenia i czynnikiem
zmniejszającym ryzyko nawrotu złogów, jest wprowadzenie do jadłospisu
odpowiedniej ilości płynów. Aby przyzwyczaić się wypijać więcej niż dotychczas,
warto zastosować kilka prostych sposobów:
-
Stwórz rytuał picia wody przy regularnie wykonywanych czynnościach – np. po
porannych wstaniu, przed wyjściem do szkoły lub pracy, po powrocie
z pracy;
-Staraj
się wypić kilka łyków wody po skorzystaniu z toalety (wtedy tracisz wodę,
warto ją więc uzupełnić);
-Wypij
choć kilka łyków przy każdej pełnej godzinie;
wypij
szklankę wody przed posiłkiem;
-Przynieś
do pracy 1,5 litrową butelkę wody – jest to ilość jaką powinieneś wypić
w ciągu 8 godzin;
-Wybieraj
wilgotne pokarmy – np.: soczyste owoce (zwłaszcza cytrusowe);
wypij
dużą szklankę wody przed snem;
-Przy
łóżku postaw butelkę z wodą – jeżeli w nocy się obudzisz, będziesz
mógł z niej skorzystać.
Pacjenci
którzy otrzymują preparaty magnezu i witaminy B6 wydalają z moczem mało kwasu
moczowego, czyli zmniejsza się ryzyko kamienicy moczanowej. Herbata z liści
mniszka lekarskiego powoduje że kwas moczanowy jest uwalniany z już wytrąconych
kryształów i wydalany z moczem. Przeciw utleniacze jak witamina C i E
neutralizują wolne rodniki które powstają podczas kłębkowego zapalenia nerek.
Miłorząb działa przeciwmiażdżycowo, czyli poprawia przepływ przez nerki, oraz
przeciw zapalnie. Żurawiny przeciw działają przyleganiu bakterii do błony
śluzowej dróg moczowych co zmiesza ryzyko infekcji. Wyciąg z karczocha odtruwa
organizm i zmniejsza szkodliwy wpływ różnych leków na nerki. Najnowsze badania
amerykańskie wykazały, że mleko i jego przetwory przeciwdziałają formowaniu się
kamieni w drogach moczowych.
KAMICA SZCZAWIANOWO-WAPNIOWA.
Wewelit - Ca(C2O4)xH2O
- jednowodny szczawian wapnia, jest najczęściej występującym kryształem w
drogach moczowych, spotykanym w osadach moczu i w kamieniach moczowych.
Kryształy szczawianu wapnia powstają w moczu o odczynie kwaśnym. Może być
jedynym składnikiem lub jest jednym ze składników kamieni mieszanych
zawierających dwuwodny szczawian wapnia, fosforany czy kwas moczowy.
Wewelit tworzy kryształy w kształcie połączonych
bliźniaczych kul, form owalnych, słupków, pręcików lub igiełek poukładanych w
sposób regularny w kamieniach. Jego kryształy charakteryzują się niskim
współczynnikiem załamania światła. W kamieniach często tworzy struktury
koncentryczno-warstwowe. Rzadko występuje w postaci nieregularnych drobnych
ziaren, ułożonych bezładnie wśród innych substancji.
Wewelit jest zawsze dobrze wykrystalizowany, toteż na
dyfraktogramach rentgenowskich jest łatwo identyfikowany na podstawie silnych
refleksów o wartościach d: 5,93, 3,64 i 3,35 anksztrema. W widmie w
podczerwieni jest identyfikowany na podstawie położenia najbardziej
intensywnego pasma absorpcji z maksimum około 1630 cm-1 oraz dzięki obecności
czterech lub pięciu załamań na tle szerokiego pasma w zakresie 3000-3500 cm-1 ,
związanego z cząsteczkami wody zawartymi w krysztale. Pasma te ułatwiają
różnicowanie jednowodnego i dwuwodnego szczawianu wapnia, ale występujących
tylko w postaciach czystych.
W przypadku mieszaniny tych kryształów zawartej w
jednym kamieniu jest to niemożliwe. W litosferze jednowodny szczawian wapnia
występuje rzadko; jest spotykany w niektórych kopalniach węgla i skałach
roponośnych. Jest słabo rozpuszczalny w wodzie, a dobrze w kwasach
nieorganicznych. Przy ogrzewaniu traci wodę w około 180o C, topi się
w temperaturze 220o C, a w 480o C przechodzi w węglan
wapnia. Powstające z niego kamienie w drogach moczowych mają postać ziaren
pszenicy, mogą być gładkie, morwowate lub tworzyć kule z licznymi ostro
wystającymi drobnymi kryształami. Barwa kamienia jest brązowa z różnymi jej
odcieniami. Kamienie te są bardzo twarde, jednak nie tak jak kamienie z
czystego kwasu moczowego.
Dwuwodny szczawian wapnia - wewelit, jest rzadziej
spotykany w kamieniach moczowych w porównaniu z jednowodnym szczawianem wapnia
i bardzo rzadko tworzy kamienie monomineralne. Występuje w mieszaninie z innymi
kryształami powstającymi w drogach moczowych. W kamieniach tworzy zwykle
warstwy powierzchowne. Jego kryształy mają kształt podwójnej piramidy
tetragonalnej.
Kryształy te występują w powierzchownych warstwach
kamienia i są prostopadle zwrócone do powierzchni kamienia. Na przekroju
kryształy mają wygląd rombowy i wykazują budowę pasmową. Układ
warstwowo-koncentryczny jest rzadko spotykany w kamieniach. Metodą
dyfraktometryczną jest identyfikowany na podstawie najsilniejszych jego
refleksów o wartościach: 6,16, 4,42, 2,775 i 2,243 anksztrema.
W spektrometrze w podczerwieni jego widmo różni się od
wewelitu przesunięciem najbardziej intensywnego pasma absorpcji, którego
maksimum dla dwuwodnego szczawianu
wapnia wynosi 1660 cm?-1. Ponadto w zakresie liczb falowych 3000-3500 cm-1
dwuwodny szczawian wapnia w odróżnieniu od jednowodnego szczawianu wapnia ma
jedno szerokie pasmo absorpcji. Jeżeli oba wymienione kryształy występują w
jednej próbce, wówczas metodą spektrograficzną w podczerwieni niemożna ich
różnicować.
Na powierzchni Ziemi dwuwodny szczawian wapnia
występuje bardzo rzadko. Znaleziony był w skałach Morza Weddella na
Antarktydzie w postaci przeźroczystych naskorupień na innych utworach skalnych.
Częste występowanie wedelitu w powierzchownych, a wewelitu w głębokich warstwach
kamieni moczowych wydaje się potwierdzać przypuszczenia Berga o wtórnym
charakterze dwuwodnego szczawianu wapnia, który tworzy się kosztem
przeobrażenia jednowodnego szczawianu wapnia
Zakazane produkty żywieniowe: rabarbar, szpinak, szczaw, czekolada, mocna herbata, kawa, potrawy
zawierające glutaminian sodu, konserwy, zupy w proszku.
Produkty zalecane: duża ilość płynów, soki warzywno-owocowe, masło, warzywa i owoce, pełne
ziarna zbóż.
Kamica
szczawianowo-wapniowa może wystąpić:
W
chorobach zapalnych jelit, po resekcji jelit, przy dużym spożyciu witaminy C, niedoborze witaminy B6, przy dużym spożyciu kwasu szczawiowego.
Choć
dietetycy i lekarze od dawna podkreślają wagę ograniczenia soli
w diecie osób chorych na kamicę nerkową, to jest to jedno z bardziej
lekceważonych przez pacjentów zaleceń. A przecież dodawana przez nas
samych sól to zaledwie niewielka ilość tego, co codziennie zjadamy
w chlebie, wędlinach, przetworach mięsnych, rybnych, gotowych
koncentratach zup i sosów, mieszankach przypraw czy gotowych produktach
z glutaminianem sodu.
W efekcie
w ciągu dnia przyswajamy zwykle 2–3 razy więcej sodu niż potrzebujemy. Aby
pozbyć się tego nadmiaru organizm musi wykorzystać m.in. wapń – i to
właśnie ten wapń uwolniony w wyniku nadmiernego spożycia soli jest jedną
z przyczyn powstawania złogów szczawianowo-wapniowych w nerkach.
Jeżeli
więc usiłujemy się pozbyć kamieni nerkowych to nie ograniczamy obecnie spożycia
wapnia, ale przyglądamy się produktom bogatym w sól i wykluczamy je
z diety. Przede wszystkim z codziennego jadłospisu usuwa się:
Zupki
i sosy „w proszku”, kostki rosołowe, maggi, gotowe mieszanki przypraw,
ryby wędzone, wędliny (zwłaszcza te „płynące” sosem), chipsy i inne słone
przegryzki.
Na
powstawanie złogów szczawianowo-wapniowych wpływają również związki
szczawianów. Ich nadmiar w organizmie może być spowodowany:
Zaburzeniami
ich przemian metabolicznych, nadmiernym spożyciem produktów bogatych
w szczawiany, zwiększonym wchłanianiem tych związków w przewodzie
pokarmowym.
Normalnie w organizmie
człowieka 2/3 szczawianów wydalanych z organizmu pogodzi z przemian
w wątrobie innych substancji np. witaminy C, a tylko 1/3 pochodzi
z przewodu pokarmowego. Jest to jednak wystarczająco dużo, aby
u chorych ze złogami starać się ograniczyć ilość szczawianów zawartych
w posiłkach.
Bardzo ważnym elementem
każdej diety jest właśnie różnorodność, a w przypadku jakichkolwiek
ograniczeń dietetycznych często jadłospisy stają się nudne i przewidywalne
– i chorzy na ogół przestają stosować prawidłową dietę. Urozmaicenie
sprawia, że łatwiej przystosowujemy się do zdrowej dla nas formy żywienia.
U zdrowego
człowieka 2/3 wydalanych z moczem szczawianów pochodzi nie
z żywności, ale z metabolizmu innych składników. W naszych
jelitach żyją bakterie, dla nas nieszkodliwe, które rozkładają szczawiany
zawarte w żywności. Natomiast gdy zdarzy się coś, co zakłóci naturalną
florę bakteryjną np. biegunka, podanie antybiotyków – może się zdarzyć tak, że
do organizmu wchłonie się więcej szczawianów. Dlatego w chorobach jelit
czy też podczas antybiotykoterapii należy sięgać po osłonowe probiotyki. Jest
to forma profilaktyki przed powstawaniem złogów w nerkach.
Jeżeli probiotyki mogą
stanowić rodzaj profilaktyki przed powstawaniem złogów w nerkach, to czy
mogą pomóc w rozwiniętej już kamicy nerkowej? Na razie jeszcze naukowcy
próbują odpowiedzieć na to pytanie. Istnieją doniesienia
potwierdzające leczniczą moc probiotyków, inne z kolei jej nie
potwierdzają, trudno więc powiedzieć jednoznacznie czy sięgać po te środki.
Może za to warto sięgnąć po
naturalnie probiotyczną żywność – czyli fermentowane produkty mleczne:
maślankę, kefiry, jogurty. Obecnie nawet przy kamieniach
szczawianowo-wapniowych nie ogranicza się podaży wapnia, jak to się robiło
jeszcze kilka lat temu. Teraz już wiemy, że to tylko zwiększa wydalanie
szczawianów i w efekcie sprzyja nawrotom choroby.
Dla zdrowia osób ze złogami
szczawianowymi należy spożywać normalne ilości produktów mlecznych – czyli
w ciągu dnia przynajmniej 2 szklanki mleka lub właśnie fermentowanych
produktów mlecznych.
Bardzo ważnym elementem
leczenia każdej kamicy jest odpowiednia ilość spożywanych napoi. Aby wypłukiwać
wszelkie zbierające się w moczu szczawiany należy pić regularnie
w ciągu całej doby – w tym tuż przed zaśnięciem, a najlepiej
również w nocy. Powinny to być napoje nie zwiększające złogów, a więc
wody mineralne ubogozmineralizowane i soki owocowe. Niestety zarówno
herbata jak i kawa są produktami dość bogatymi w szczawiany
i jeżeli już bardzo mamy na nie ochotę, to należy je przygotowywać jako
słaby napar i spożywać tylko w ograniczonej ilości.
Innymi, dość popularnymi
mieszankami do picia są wszelkiego rodzaju herbatki ziołowe na pobudzenie,
antystresowe, wyciszające, na dobry sen itp. Są to napoje których osoba
z tendencją do kamicy lub już z istniejącymi złogami powinna się
wystrzegać. Tego typu herbatki funkcjonalne, zawierają bowiem zwykle bardzo dużo szczawianów. Inne napoje np.
napary ziołowe z najbardziej popularnych składników, takich jak lipa,
dziurawiec, mięta, szałwia, rumianek — mogą stanowić element diety osób
z kamicą szczawianowo-wapniową o ile wypijane będą w dzień
i tylko w ograniczonych ilościach.
Żywienie w kamicy
szczawianowo-wapniowej to dość szeroki temat. Dla kogoś, kto cierpi na częste
nawroty kamieni nerkowych lub też w kogo rodzinie ten problem dotyka wielu
osób, najlepiej będzie jeżeli uda się do dietetyka,
który po zapoznaniu się ze wszystkimi aspektami choroby zaleci odpowiednio
dopasowany jadłospis.
|
Przeciwwskazane
|
Dopuszczone do spożycia w umiarkowanych
ilościach (2−3 porcje dziennie)
|
Do spożycia bez ograniczeń
|
Ilość szczawianów w 100 g produktu.
|
Powyżej
10 mg
|
Od
2 do 10 mg
|
Poniżej
2 mg
|
Napoje.
|
ciemne
piwo, czarna herbata, mleko czekoladowe, kakao, kawa rozpuszczalna, czekolada
do picia, napoje sojowe
|
sok
z marchwi, sok żurawinowy, piwo Guinness, herbata Mate, sok
pomarańczowy, sok pomidorowy, herbata czarna porzeczkowa
|
sok
jabłkowy, nektar morelowy, piwo inne niż wymienione w poprzednich
kolumnach, sok grejpfrutowy, zielona herbata, herbaty ziołowe, lemoniada, sok
z limonki, sok z cytryny, sok ananasowy, wino
|
Produkty mleczne i zastępniki mleka.
|
mleko
czekoladowe, ser sojowy, mleko sojowe, jogurt sojowy
|
jogurty
|
mleko,
maślanka, sery
|
Tłuszcze, orzechy, nasiona.
|
wszystkie
orzechy, masło orzechowe, sezam, tahini, orzechy sojowe
|
siemię
lniane, nasiona słonecznika
|
masło,
margaryny, majonez, oleje roślinne
|
Owoce.
|
jeżyny,
jagody, carambola, ciemne winogrona, figi, agrest, kiwi, skórka cytrynowa,
skórka figi suszona pomarańczowa, maliny, rabarbar, mandarynki
|
jabłka,
morele, orzechy kokosowe, żurawina, pomarańcze, świeże brzoskwinie
i gruszki, ananasy, truskawki, śliwki suszone
|
awokado,
banany, wiśnie, grejpfruty, jasne winogrona, kumquaty, mango, melony,
nektarynki papaja, brzoskwinie i gruszki w puszce, zielone
i żółte śliwki, rodzynki
|
Produkty zbożowe.
|
amarant,
gryka, otręby zbóż, pieczywo chrupkie żytnie lub pszenne, pieczywo
pełnoziarniste, mąka pszenna
|
bagietki,
brązowy ryż, skrobia kukurydziana, pieczywo białe, płatki owsiane
|
jęczmień,
makaron, biały ryż, dziki ryż
|
Warzywa.
|
fasola,
buraki, marchew, seler, cykoria, bakłażan, jarmuż, boćwina, szpinak, szczaw,
pory, oliwki, pietruszka, papryka chili i zielona, brukiew, batat
cukinia
|
karczochy,
szparagi, brokuły, brukselka, marchew w puszkach, kukurydza, koper,
sałata, fasola limeńska, gorczyca, cebula, pasternak, groszek, pomidor,
rzepa, rukiew wodna
|
kapusta,
kalafior, szczypiorek, ogórek, endywia, kalarepa, grzyby, groszek
z puszki, rzodkiewki
|
Przyprawy.
|
pieprz czarny,
sos sojowy
|
imbir,
tymianek
|
bazylia,
cynamon, musztarda, koper, wanilia, gałka muszkatołowa, oregano, mięta,
szałwia, ocet, biały pieprz
|
Desery.
|
czekolada
|
|
miód
|
Mięso, ryby, drób.
|
|
wątroba,
sardynki
|
wołowina,
wieprzowina, jagnięcina, drób, skorupiaki, ryby (z wyjątkiem sardynek),
żelatyna
|
KAMICA FOSFORANOWO-WAPNIOWA.
Fosforan wapnia powstaje w
moczu o odczynie zasadowym, częstym w przypadku zakażeń bakteryjnych. Leczenie
kamicy fosforanowej przebiega w kilku etapach: po pierwsze – podaje się
antybiotyk – jego celem jest usunięcie głównej przyczyny ich powstania, czyli
infekcji, po drugie – wprowadza się leki i dietę
zakwaszającą mocz. W nielicznych przypadkach
konieczna jest interwencja chirurgiczna.
U
chorych z kamicą nerkową często dochodzi do nawrotów – trzeba jednak
pamiętać, że ponownie wytworzone złogi często mają inny skład, często również
kamienie zbudowane ze szczawianów
wapnia
i fosforanów wapnia ze sobą współistnieją.
Bruszyt - CaH(PO4)x2H2O - tworzy przeźroczyste
kryształy o wyglądzie igiełek, ułożone promieniście i prostopadle do
powierzchni warstwy. Sam kryształ koncentruje się w powierzchownych warstwach
kamieni moczowych. Charakteryzuje się niską dwójłomnością. Jest minerałem
dobrze krystalizującym, identyfikowanym na podstawie refleksów o wartościach
d:7,6 , 4,25 , 3,05, 2,623 anksztrema. Niektóre refleksy pokrywają się z
charakterystycznymi dla struwitu (4,25 anksztrema) czy apatytu (2,623
anksztrema). Widmo absorpcyjne bruszytu w podczerwieni różni się wyraźnie od
widma pozostałych fosforanów większą liczbą pasm absorpcyjnych i nieco innym
ich położeniem. Najbardziej charakterystyczne to 530 cm-1, 995, 1070 i 1140 cm-1.
Są to trzy pasma leżące obok siebie, o wzrastającej intensywności.
Charakterystyczne są też cztery maksyma w zakresie 3000-3600 cm-1 związane z
obecnością cząsteczek wody w jego składzie. W przyrodzie bruszyt znajduje się w
złożach guana oraz w kościach zwierząt kopalnych, gdzie stwierdza się igłowe
lub tabliczkowe kryształy, tworzące wykwity bądź skupiska przypominające gipsy.
Zakazane produkty żywieniowe: wody mineralne alkaliczne,
rośliny strączkowe, szpinak, rabarbar,
Produkty zalecane: bardzo dużo płynów, mięso, ryby, pieczywo, miód, soki owocowe najlepiej cytrusowe.
W
kamicy fosforanowej ważny jest również wybór płynów – najlepiej sprawdza się
nisko zmineralizowana woda mineralna. Wody tego typu mają mało związków
mikroelementów, które mogły by sprzyjać dalszej (niekorzystnej w tym
przypadku) alkalizacji moczu.
Napoje
zalecane i przeciwwskazane w kamicy fosforanowej:
Zalecane
|
Przeciwwskazane
|
- Wody
przeznaczone dla niemowląt (np. Gerber, Humana, Babydream)
|
- Wody
wysoko zmineralizowane, wody gazowane, napoje gazowane
|
- Wody
nisko zmineralizowane, źródlane (np.. Aqua Żywiec, Żywiec Zdrój, Dobrowianka,
Kropla Beskidu, Nestle Aquarel)
|
- Wody lecznicze
np.. Jan, Stefan, Józefina, Franciszek itp. (nawet reklamowane jako
moczopędne w tym typie kamicy się nie sprawdzają)
|
- Soki
owocowe – zwłaszcza z owoców cytrusowych, żurawiny
|
- Mocna
herbata, kawa naturalna i zbożowa, zielona herbata, napary ziołowe
(większość z nich działa alkalizująco)
|
- Hherbaty
owocowe
|
- Napoje
typu coca-cola (zawierają bardzo dużo fosforanów)
|
|
|
Wszelkie
alkohole powodują odwodnienie organizmu i w związku z tym
w każdej kamicy nerkowej są przeciwwskazane – dotyczy to również piwa.
Czasami jednak świętujemy coś niezwykłego i mimo wszelkich zakazów sięgamy
po alkohol. W takiej sytuacji należy:
-
Wybierać alkohole słabsze lub wymieszać je z sokiem owocowym,
-
Zwiększyć ilość wypijanej wody – np. ½ litra piwa to przynajmniej
1 szklanka wody więcej do wypicia (pamiętać aby wypić dodatkową ilość wody
po wizycie w toalecie),
- W
kamicy fosforanowej nie wybieramy wina – ma ono bowiem działanie lekko
alkalizujące (a właśnie tego staramy się uniknąć),
O ile w większości
stanów chorobowych staramy się doprowadzić do równowagi kwasowo-zasadowej
w diecie, o tyle w kamicy fosforanowej stawiamy wszystko na
głowie. Naszym celem jest zakwaszenie moczu (przy okazji zakwasza się cały
organizm).
W
kamicy fosforanowej niektóre produkty – np. nasiona roślin strączkowych, napoje
typu coca-cola – wykluczamy przede wszystkim dlatego, że zawierają duże ilości
fosforanów.
Do
grupy produktów w których znajduje się bardzo duża ilość fosforu należą również: dania błyskawiczne, wędliny, wszelkie
produkty z E-338, E-339, E-340, E-341, E-342, E-445, E-450, E-451, E-452,
E-1410, E-1412, E-1413, E-1414, E-1442.
W
przypadku fosforu ważna jest odpowiednia proporcja do wapnia (1:1 dla dorosłych
i 1:1,5 dla dzieci) – zachwianie tej równowagi jest szczególnie
niekorzystne w przypadku kamicy fosforanowej.
Jednym
z głównych winowajców (ok. 85%) infekcji dróg moczowych są bakterie
Escherichia coli, które po przedostaniu się do układu moczowego przyczepiają
się do jego ścian i rozmnażają. W zawiązku z tym, że kamica
fosforanowa często powiązana jest z infekcjami, w jej zapobieganiu
staramy się sięgać po produkt, który skutecznie utrudnia życie chorobotwórczym
drobnoustrojom. Tym produktem jest żurawina – która co prawda ma tylko
niewielką potencjalną zdolność do zakwaszania, ale za to skutecznie zmniejsza
możliwość przyczepianie się tych bakterii do ścian układu moczowego.
Bakterie,
których zdolność do przyczepiania żurawina zmniejsza:
pałeczki
Escherichia coli,
ziarniaki
Enterococcus feacalis.
Bakterie,
w przypadku których nie zaobserwowano pozytywnego działania żurawiny:
pałeczki
Pseudomonas aeruginosa,
ziarniaki
Staphylococcus aureus,
drożdżaki
Candida albicans.
Od wielu lat obserwuje się oporność różnych szczepów drobnoustrojów na
antybiotyki, ale nie zaobserwowano jeszcze wzrastania oporności bakterii na
żurawinę.
Tabela
produktów zalecanych i przeciwwskazanych:
produkty silnie alkalizujące – niewskazane
|
produkty słabo alkalizujące – wskazane
w ograniczonej ilości
|
produkty zakwaszające – zalecane
|
Surowy
szpinak, surowe brokuły, karczochy, kiełki, większość sałat, surowe cukinie,
surowy groszek, kapusta czerwona, surowy seler, kalafior, marchewka, kiełki
zbóż, kiełki lucerny, botwinka, papryka, ogórki, jarmuż, wodorosty, cebula,
szparagi.
|
Pieczarki,
pomidory, świeża kukurydza, rzodkiewki, biała rzodkiew, warzywa gotowane,
kiszona kapusta, ogórki kiszone.
|
Warzywa
w occie, grzyby w occie, sos pomidorowy, koncentrat pomidorowy,
kukurydza konserwowa.
|
Jabłka,
rabarbar, świeży ananas, czereśnie, truskawki, morele, melon, brzoskwinie.
|
Inne
rodzaje owoców.
|
Śliwki,
borówki, czerwone porzeczki, żurawiny, owoce w puszce, rodzynki, soki
i napoje owocowe (zwłaszcza słodzone), dżemy, powidła.
|
Dziki ryż,
kasza jaglana.
|
Wszelkie
produkty zbożowe – przy wyborze warto pamiętać, że im bardziej przetworzone
(jasne pieczywo, drobne kasze – kuskus, manna, kukurydziana; biała mąka,
makarony) tym większe właściwości zakwaszające.
|
Maślanka,
sojowe zamienniki mleka, tofu, tempeh, białko serwatki w proszku.
|
|
Produkty
mięsne, rybne, drób, owoce morza (ostrygi świeże), jaja
|
Pieprz, curry, cynamon, imbir, zioła.
|
|
ketchup,
musztarda, majonez, ocet.
|
Objawy kliniczne kamicy
zależą od lokalizacji kamienia, jego wielkości. Podstawowy objaw to ból o
zmiennym charakterze. Piasek nerkowy i kamienie odlewowe mogą powodować jedynie
tępe, ćmiące pobolewania okolicy lędźwiowej, nasilające się nierzadko po wstrząsach
ciała lub po wysiłku fizycznym. W wyniku zaklinowania złogu (najczęściej w
ujściu miedniczkowo-moczowodowym) dochodzi do skurczów mięśniówki gładkiej dróg
moczowych i upośledzenia odpływu moczu.
Chory odczuwa to jako
bardzo silny i gwałtowny ból (kolka nerkowa). Ból dotyczy okolicy lędźwiowej,
promieniuje do pachwin, uda, kości krzyżowej, wyjątkowo do łopatki, barku, ku
drugiej nerce. Wraz z przesuwaniem się konkrementu zmienia się umiejscowienie
bólu. Towarzyszy temu bolesne parcie na mocz, w moczu mogą być skrzepy
krwi, czasami obserwuje się nudności, wymioty. Kolka
nerkowa może trwać od kilku minut do kilkudziesięciu godzin, a nawet kilku dni.
Celem leczenia jest zmniejszenie wydalania wapnia z moczem, wskazane jest
ograniczenie pokarmów zawierających duże ilości wapnia, a głównie mleka i jego
przetworów. Przy kamicy szczawianowej należy wyeliminować szczaw, szpinak,
rabarbar, itp.
W czasie napadu kolki
nerkowej choremu należy zapewnić spokój (leżenie w łóżku, ciepło), przy braku
infekcji można stosować gorące okłady w okolicach nerek i brzucha oraz gorącą
kąpiel. Po wyjściu z kąpieli lub stosowaniu gorących okładów wskazane jest
utrzymanie podwyższonej ciepłoty rozgrzanych miejsc, co osiągniemy używając wełnianych
ocieplaczy: barkowo-krzyżowego lub
pasa krzyżowo-lędźwiowego. Można stosować leki przeciwbólowe; dodatkowo stosuje
się środki spazmolityczne i rozkurczowe.
Leczenie farmakologiczne.
Jeśli zmiana stylu życia i
diety nie przynosi pozytywnych wyników, należy rozważyć włączenie terapii
lekami. Szczególnie zalecana jest ona u chorych narażonych na wyjątkowo częste
nawroty kamicy oraz u chorych z zaburzeniami metabolicznymi.
Lekami, które dość chętnie
podawane są w profilaktyce kamicy moczowej, są tiazydy [10]. Obniżają one
poziom wapnia w moczu, co zmniejsza ryzyko tworzenia się soli wapnia
wchodzących w skład kamieni moczowych [10]. Zalecana dawka to 25 mg
hydrochlorotiazydu dwa razy dziennie lub chlorotiazydu od 25 do 50 mg dziennie.
Można również podawać 1,25-2,5 mg indapamidu dziennie Częstość wznowy kamicy po
zastosowaniu wymienionych leków moczopędnych spada o 21%
Cytrynian potasu skutecznie
zwiększa pH moczu i poziom cytrynianów, redukując jednocześnie poziom wapnia w
moczu. Zmniejsza ryzyko nawrotów kamicy wapniowej o około 75% [13]. W aptekach
cytrynian potasu dostępny jest pod nazwą Litocid. Jedna tabletka Litocidu
zawiera 680 mg jednowodnego cytrynianu potasu. Cytrynian potasu metabolizowany
jest w jelitach, uwalniając dwuwęglany, które działają alkalizująco. Zmniejsza
to szybkość zużywania się endogennych cytrynianów w cyklu Krebsa oraz zwiększa
ich wydalanie z moczem. Preparat należy przyjmować trzy razy dziennie po
posiłku, po dwie tabletki. Należy kontrolować pH moczu oraz dobowe wydalanie
cytrynianów, poziom potasu i kreatyniny we krwi.
Należy pamiętać o roli
magnezu jako inhibitora procesu krystalizacji. Magnez tworzy rozpuszczalne
związki ze szczawianami. Udowodniono, że podawanie magnezu razem z cytrynianami
zmniejsza ryzyko nawrotu kamicy o 85%. Magnez podobnie jak wapń zmniejsza
wchłanianie szczawianów w jelitach. Dobowa dawka magnezu w leczeniu kamicy
wapniowej wynosi 200-400 mg/dobę. Preparatów zawierających magnez jest bardzo
wiele. Wybór preparatu zależy od pacjenta i lekarza. Ciekawym preparatem wydaje
się Magnesol 150 zawierający 150 mg magnezu w postaci cytrynianu. Należy
pamiętać, że magnezu nie wolno podawać w hipermagnezemii, bloku
przedsionkowo-komorowym, w ciężkiej niewydolności nerek oraz w miastenii.
Do lat osiemdziesiątych wydawało
się na przykład, że białko Tamma-Horsfalla nasila litogenezę, ponieważ jest składnikiem
większości wałeczków znajdowanych w moczu oraz wielu kamieni nerkowych.
Wykazano jednak, że hamuje ono powstawanie złogów, głównie poprzez uniemożliwianie
agregacji jąder krystalizacji i ich przylegania do nabłonka dróg moczowych.
Niedobór lub nieprawidłowa budowa tej glikoproteiny zwiększa ryzyko rozwoju
kamicy nerkowej. Podobna ewolucja poglądów dotyczy roli kryształów szczawianu
wapnia, które są jądrem krystalizacji większości kamieni nerkowych
stwierdzanych u człowieka.
Wykazano bowiem zupełnie różny wpływ na litogenezę jednowodnego i dwuwodnego
szczawianu wapnia. Sheng i wsp. stwierdzili, że analizowane przez nich kamienie
nerkowe zawierają głównie agregaty jednowodnego szczawianu wapnia (wewelitu) z
niewielką ilością białek stanowiących „spoiwo” tych agregatów. Agregaty te znajdowane były w
miejscu łączącym część zstępującą z częścią wstępującą pętli Henlego, gdzie
przylegały do nieuszkodzonego nabłonka, tworząc tzw. płytki Randalla. Natomiast
krystaluria u osób zdrowych (niewytwarzających złogów w drogach moczowych)
spowodowana była wydalaniem w moczu niezagregowanych kryształków dwuwodnego
szczawianu wapnia. Stwierdzono, że kryształki dwuwodnego szczawianu wapnia
wykazują znacznie słabsze — niż jednowodnego — powinowactwo do czynników nasilających
agregację i przyleganie do nabłonka dróg moczowych.
Można więc sądzić, że o
tym, czy dana substancja jest czynnikiem nasilającym czy hamującym litogenezę,
decyduje nie tylko jej budowa chemiczna, ale i stopień uwodnienia. Interesującą
obserwacją jest wykazanie w warunkach in vitro, że kryształki fosforanu wapnia
(bruszytu) mogą stanowić jądro krystalizacji złogów składających się głównie ze
szczawianów wapnia. Co więcej, z przeprowadzonego eksperymentu wynika, że raz
zapoczątkowane wytrącanie soli szczawianowychpowoduje rozpuszczanie kryształków
bruszytu. Innym aktualnym problemem jest znaczenie tzw. nanobakterii w
patogenezie i patofizjologii kamicy nerkowej. Zostały one opisane po raz
pierwszy w roku 1992 przez Roberta Folka, który wykazał ich obecność w różnych
skałach osadowych, używając do tego skaningowego mikroskopu elektronowego.
Zainteresowanie tymi cząsteczkami znacznie wzrosło, kiedy stwierdzono ich
obecność w meteorytach znalezionych na Antarktydzie i w Meksyku. Ponieważ jeden
z tych meteorytów (ALH84001) był pochodzenia marsjańskiego, zapoczątkowało to
spekulacje na temat możliwości życia na Marsie.
Nanobakterie są
najmniejszymi rozmnażającymi się samodzielnie organizmami na Ziemi. Mają
wielkość średnich i dużych wirusów, a średnica najmniejszych z nich nie
przekracza 20 nanometrów. Zalicza się je do tzw. atypowych bakterii
karłowatych. Są wykrywane w około 60–90% ludzkich kamieni nerkowych.
Niezwykłość tych mikroorganizmów polega między innymi na tym, że są jedynymi
żywymi istotami zdolnymi do wytwarzania węglanu fosforanowo-wapniowego
(apatytu). Mimo wielu kontrowersji wydaje się, że zakażenie nanobakteriami może
być jednym z istotnych czynników ryzyka rozwoju kamicy nerkowej. Należy jednak dodać,
że kwestionowana jest zdolność nanobakterii do samoreplikacji, a przez to ich przynależność
do świata ożywionego.
Z praktycznego punktu
widzenia ważne jest rozpoznanie sytuacji klinicznych charakteryzujących się
między innymi obecnością czynników ryzyka kamicy i umożliwia to celowane
stosowanie profilaktyki pierwotnej. Uwarunkowania mogą być ogólne (nieswoiste),
związane z różnymi czynnikami ryzyka, i swoiste, związane szczególnie z
występowaniem określonych czynników ryzyka.
Do sytuacji ogólnych należą
przede wszystkim: występowanie kamicy u bliskich krewnych, określone zachowania
dietetyczne, wśród których najważniejsza jest mała objętość spożywanych płynów,
praca w środowisku suchym i gorącym oraz przebywanie w klimacie tropikalnym. Spośród
wymienionych czynników dodatkowego komentarza wymagają „zachowania dietetyczne”.
Wbrew obiegowym sądom i
wcześniejszym zaleceniom, dieta ubogo wapniowa nie tylko nie zapobiega
tworzeniu się złogów w drogach moczowych, ale wręcz stanowi czynnik ryzyka
kamicy nerkowej, głównie szczawianowej. Okazało się, że mniejsze spożycie
wapnia i mniejsza jego zawartość w przewodzie pokarmowym zwiększa wchłanianie i,
co za tym idzie, wydalanie z moczem szczawianów.
Jony wapnia wiążą bowiem szczawiany
w przewodzie pokarmowym, zapobiegając w ten sposób ich wchłanianiu. Wykazano, że
nawet 20-krotne zwiększenie szczawianów w diecie nie zwiększa ich wydalania w
moczu, jeżeli dieta zawiera przynajmniej 4 g wapnia/dobę. Wynika z tego, że
dieta ubogo wapniowa należy do czynników ryzyka kamicy nerkowej. Czynnikiem
ryzyka jest również dieta bogato białkowa zwiększająca wydalanie w moczu wapnia
i kwasu moczowego oraz zmniejszająca wydalanie cytrynianów. Ponadto białko jest
głównym źródłem jonów wodorowych powodujących zakwaszenie moczu, które z kolei nasila
krystalizację soli cystynowych i moczanowych. Kolejnym czynnikiem zwiększającym
wydalanie wapnia jest dieta bogatosodowa, która zmniejsza reabsorpcję zwrotną sodu
i wtórnie wapnia w kanaliku bliższym. Następstwem jest między innymi
hiperkalciuria. Obok najważniejszego czynnika, jakim jest objętość spożywania
płynów, znaczenie może mieć ich rodzaj. Wykazano, że ryzyko kamicy nerkowej
zmniejsza spożywanie wina, piwa i kawy, natomiast zwiększają napoje zakwaszane kwasem
ortofosforowym, jak na przykład coca-cola, a także sok grejpfrutowy, jabłkowy i
pomidorowy.
Omawiając rodzaje diety
wpływające w różny sposób na ryzyko kamicy, należy podkreślić, że do produktów
spożywczych zawierających duże ilości szczawianów należą: czekolada, orzechy,
rabarbar, szpinak i truskawki.
Jak widać, (gdy czytało się
uważnie), niektóre wypowiedzi się wykluczają, jedni mówią że kawa, koncentrat
pomidorowy, grapefruity itp. szkodzą, drudzy że pomagają… I bądź tu mądry… Co
mam zrobić by kamienie się nie tworzyły i by pozbyć tych co mam? Oto jest
pytanie… ;-D Pomoże mi w tym ktoś???